Czym są betablokery?

Betablokery inaczej antagoniści receptora β są grupą leków. Każdy lek zawiera w sobie substancję lub mieszankę substancji, dzięki którym wywołuje działanie biologiczne i przynosi pożądane efekty. Żeby dany lek mógł zadziałać, musi mieć w organizmie działać na odpowiednie receptory, które są na niego wrażliwe. Możemy to oddziaływanie przyrównać do klucza i zamka. Betablokery są właśnie takim kluczem pasującym do receptorów β, które po połączeniu z nim powodują zablokowanie go.

W organizmie wyróżniamy 3 rodzaje tych receptorów. 

1. Receptory β₁ znajdują się w mięśniu sercowym.
2. Receptory β₂ znajdziemy głównie w warstwie mięśni gładkich oskrzeli, naczyń krwionośnych czy przewodu pokarmowego.
3. Receptory β₃ obecne są głownie w komórkach tkanki tłuszczowej.

Jakie są typy betablokerów?

Działanie na organizm zależy od tego, który podtyp receptora ulega zablokowaniu. Wyróżnić możemy betablokery:

I generacji: blokujące zarówno receptor β_{1 i} β_2. Przykładem są: proplanolol, sotalol czy timolol.

II generacji: działające wyłącznie na receptor β₁ (tzw. kardioselektywne), np. atenolol, metoprolol czy bisoprolol.

III generacji: są to leki, które posiadają dodatkowe działanie rozszerzające naczynia krwionośne, wynikające z blokowania receptorów α₁, obecnych w naczyniach krwionośnych. Przykładem jest tu karwedilol czy nebiwolol.

Jaki jest wpływ betablokerów na układ sercowo-naczyniowy?

• Zwalniają częstość akcji serca.
• Zmniejszają kurczliwość mięśnia sercowego.
• Zmniejszają zapotrzebowanie mięśnia sercowego na tlen.
• Wpływają hamująco na przewodnictwo przedsionkowo-komorowe.
• Wpływają hamująco na wydzielanie reniny, powodując obniżenie ciśnienia.

Betablokery mogą również powodować: skurcz oskrzeli, obniżenie ciśnienia w gałce ocznej, obniżenie wydzielania hormonów tarczycy, zaburzenia wydzielani insuliny. Wykazują również działanie uspokajające i przeciw lękowe. 

Jakie są wskazania do stosowania betablokerów?

Należą tu takie jednostki chorobowe jak:

• zaburzenia rytmu serca (arytmie)^***
• choroba niedokrwienna serca
• nadciśnienie tętnicze (również u kobiet w ciąży)
• zapobieganie napadom migreny
• jaska
• nadczynność tarczycy
• pewne postaci zaburzeń lękowych.
• nadciśnienie wrotne

^*** Zaburzenia rytmu serca mogą być groźne zarówno dla zdrowia jak i życia. Ważna jest ich wczesna diagnostyka i wdrożenie właściwego leczenia. W celu wykrycia rodzaju jak i źródła arytmii, zaleca się wykonanie badanie Holtera. Łatwo i szybko, a przede wszystkim bez kolejki zamówisz je pod adresem: https://holterdodomu.pl/holter-do-domu-24h.

Jakie są przeciwwskazania do stosowania betablokerów?

Przeciwwskazaniami do stosowania leków z tej grupy są:

• bradykardia 
• blok przedsionkowo-komorowy II lub III stopnia
• wstrząs kardiogenny
• POChP oraz inne przewlekłe choroby płuc
• astma oskrzelowa
• nasilone zaburzenia krążenia obwodowego.

Ich stosowanie należy rozważyć u osób z cukrzycą lub stanem przedcukrzycowym oraz chorych z miażdżycą. 

Niektóre z wyżej wymienionych przeciwwskazań są względne a nie bezwzględne. To znaczy, że po rozważeniu wszystkich za i przeciw lekarz prowadzący może przepisać betabloker w przypadku występowania np. astmy.

Jakie są działania niepożądane betablokerów?

Jak każdy lek, betablokery również mogą wywoływać działania niepożądane.

• nadmierne zwolnienie akcji serca
• bloki serca
• nadmierne obniżenie ciśnienia
• zaburzenia snu, koszmary senne
• poczucie zmęczenia
• pogorszenie pamięci
• obniżenie stężenia frakcji HDL cholesterolu a wzrost stężenia trój glicerydów.
• skurcz oskrzeli i naczyń obwodowych
• maskowanie zaburzeń hipoglikemii

Pamiętajmy, wpływ na działanie leków ma wiele czynników. Należą tu m.in.:

• wiek
• płeć
• masa ciała
• droga podania
• interakcje z innymi lekami oraz pożywieniem
• rytm dobowy
• przebyte i aktualne choroby, zwłaszcza przewodu pokarmowego, nerek czy wątroby

Betablokery powinny zostać wdrożone przez lekarza i być stosowane pod jego kontrolą. W przypadku włączenia ich do leczenia, zaczyna się od najmniejszej dawki, stopniowo zwiększając ją do maksymalnej tolerowanej. Betablokerów nie należy gwałtownie odstawiać, gdyż może to doprowadzić do tzw. „efektu z odbicia” i pogorszenia stanu. 

Jeśli temat Cię zaciekawił i chcesz poznać więcej wartościowych informacji na temat dbania o serce, ale i cały organizm, koniecznie odwiedź: https://holterdodomu.pl.

Fot.: Pixabay/pexels.com